Movie to Remember (2): L' Homme Du Train

Από τον Γιάννη Σμοΐλη

Ο Άνθρωπος Του Τρένου (2002)

Σκηνοθεσία: Πατρίς Λεκόντ

Παίζουν: Τζόνι Χαλιντέι, Ζαν Ροσφόρ

90’

Ό,τι πιο κομψό μας έδωσε το γαλλικό σινεμά είδους στα 00's. Λυρικό, πολιτισμένο (όχι "κουλτουριάρικο"), έξυπνο, αστείο, άψογα ενορχηστρωμένο στις λέξεις και τις σιωπές του, συναρπαστικό χωρίς να επενδύει στη δράση (ο Λεκόντ ποντάρει κυρίως στο σασπένς που εκλύει η αντιπαράθεση δύο διαμετρικά αντίθετων αλλά αναπάντεχα αλληλοσυμπληρούμενων προσωπικοτήτων), φιλοσοφημένο, ποιητικό, με λίγα λόγια, ουσιαστικά καλλιτεχνικό.

Δεν είναι μόνο ο όμορφα διατυπωμένος στοχασμός του για το πέρασμα του χρόνου που το καθιστά υπέροχο. Είναι κυρίως η σοφία του να αντιλαμβάνεται το πάθος σαν πρώτη βαθμίδα της ανθρώπινης εμπειρίας που η αναπόδραστη ηλικία της λογικής -με τις απαραίτητες, χλιαρές, συμβάσεις της- θα έρθει βαθμιαία να αντικαταστήσει (ο μυστηριώδης ξένος του έξοχου Χαλιντέι, πιο πολύ από το να αντιπροσωπεύει ένα διαλεκτικό σύστοιχο για τον μοναχικό καθηγητή Γαλλικών -ανάλογα σπουδαίος ο Ροσφόρ- μοιάζει να ενσαρκώνει την ριψοκίνδυνη ειλικρίνεια μιας νεότητας που βρίσκεται εκτός εποχής στην πραγματικότητα των ευπρεπώς παραιτημένων, γερασμένων κάθε μορφής) και η αριστοκρατική αξιοπρέπεια του να θλίβεται ήρεμα γι' αυτή την πικρή διαδοχή, χωρίς μελοδραματικές εξάρσεις.

Το "L'homme du train" αντιπαραβάλει στον αυτοδίκαιο ιδεαλισμό του -αμόλυντου από επιφυλάξεις- αμερικάνικου αστυνομικού φιλμ, μια προσέγγιση ανθρωπολογική (οι ήρωες του είναι περισσότερο χαρακτήρες και λιγότερο στερεότυπα, διάτρητοι από αδυναμίες, πάθη, μικρές δειλίες και επιπολαιότητα αλλά ταυτόχρονα αξιαγάπητα καθημερινοί, αναγνωρίσιμοι στην ανησυχία, τις φοβίες και την συγκινητική άρνηση τους να μεγαλώσουν), διαλεκτικά υποψιασμένη και ιδιότυπα φιλελεύθερη στην αντίληψη της για την εναλλαγή ταυτοτήτων(ιδιοφυής η έμπνευση του Λεκόντ να εντοπίζει την έννοια του ρόλου, της κοινωνικής κατηγοριοποίησης, της ταξικής διαφοράς, στη σημειολογία της ένδυσης ή της κατοικίας) που ενδέχεται να δώσει κίνηση στη ζωή λίγο πριν την οριστική καθήλωση του θανάτου.

Ο Μαλρώ έγραφε "το τραγικό με το θάνατο είναι που μετατρέπει τη ζωή σε πεπρωμένο". Kι από αυτό ακριβώς το πεπρωμένο αγωνίζονται να ξεφύγουν οι ήρωες της ταινίας πριν πεθάνουν, πριν από την τελεσίδικη κατάταξη τους στη μία ή την άλλη πλευρά του παιχνιδιού. Όπως και να 'χει, μας λέει ο Λεκόντ, we will pass, like centuries and doves. Ας φροντίσουμε τουλάχιστον να έχει ενδιαφέρον αυτό το πέρασμα. Και να μην το μετανιώσουμε...