Movie to Remember (3): Havana

Από τον Ηλία Δημόπουλο

Havana (1990)

Σκηνοθεσία: Σίντνεϊ Πόλακ

Πρωταγωνιστούν: Ρόμπερτ Ρέντφορντ, Λένα Όλιν, Ραούλ Τζούλια, Άλαν Άρκιν

144', 1.85:1

Δύο λόγοι αρκούν για να είναι η Αβάνα εδώ.

Πριν τους αναφέρω όμως να πω πως η Αβάνα μάρκαρε την έβδομη συνεργασία του Πόλακ με τον Ρέντφορντ, παραμένει μια από τις μεγαλύτερες εισπρακτικές αποτυχίες όλων των εποχών (κόστισε στην περιοχή των 40 εκατομμυρίων, μετά βίας ξεπέρασε τα 9), οι κριτικοί την έλουσαν χλιαρή περιφρόνηση, ενώ προωθήθηκε ως το γερό χαρτί της Γιουνιβέρσαλ για τα Όσκαρ εκείνης της χρονιάς, παίρνοντας τελικά μία υποψηφιότητα όλη κι όλη - για το φανταστικό σάουντρακ του Ντέϊβ Γκρούσιν.

Σήμερα, την θυμούνται μόνο όσοι την χρειάζονται.

Είμαι ένας απ’ αυτούς.

Θα σου ‘χει τύχει ταινίες να κλέβουν (ή να προοιωνίζουν) τη ζωή σου, χαρακτήρες να ξεστομίζουν (ή να προαναγγέλουν) δικές σου κουβέντες, ολάκερη η έκβαση τους να είναι προπομπός (ή αντιγραφή) της δικής σου. (Αν όχι δεν χρειάζεται καν να διαβάσεις παρακάτω). Πες το πόκερ σαν στάση ζωής, πες ο (αμφίβολος;) ιπποτισμός που σε εξωθεί σε μιας μορφής θυσία – που δεν μπορεί να έχει άλλον χαμένο στο φινάλε – πες η ικεσία, που δεν σε βοηθά ποτέ όταν δεν έχεις άλλο χαρτί από δαύτην. Οι καλύτεροι χαρτοπαίκτες κερδίζουν στο παιχνίδι γιατί δεν νοιάζονται να το κερδίσουν, έχουν χάσει όλα τα υπόλοιπα. Το poker face, άντε να στο πω κι αυτό, είναι η βαθύτερη αδιαφορία, όχι η πόζα.

Ο δεύτερος λόγος είναι πως η Αβάνα είναι χρονικά μετατεθειμένη – κι αυτό το καταλαβαίνεις στο τέλος – σε μια εποχή που όλα της τ’ αφηγούμενα δεν υπάρχουν πια. Έτσι όλο το φιλμ γίνεται μια πρόποση στην μνήμη. Υπάρχεις μόνο εσύ, ανάμεσα στο παρόν που σχεδίασες για δύο (από ρομαντισμό που πλάστηκε χθες μα είναι άτοπος σήμερα) και στο παρελθόν, που σημάδια του δεν εντοπίζονται πια πουθενά (η πραγματική Αβάνα μετά την πρωτοχρονιά του ’59 δεν θυμίζει σε τίποτα εκείνη του πριν), στυλάτος και αιμόφυρτος, ενώνοντας αβίαστα δυο χρόνους. Έναν που δεν μπορείς να πάψεις να θυμάσαι κι έναν που δεν μπορείς να πάψεις να ζεις. Τη στιγμή που θα χαθείς, η γέφυρα θα πέσει και οι δύο αυτοί χρόνοι θα εκλείψουν «σαν δάκρυα στη βροχή».