Movie to Remember (8): The Night of the Hunter

Από τον Ηλία Δημόπουλο

Η Νύχτα του Κυνηγού (1955)

Σκηνοθεσία: Τσαρλς Λότον 

Πρωταγωνιστούν: Ρόμπερτ Μίτσαμ, Σέλι Γουΐντερς, Μπίλι Τσάπεν, Σάλι Τζέϊν Μπρους, Λίλιαν Γκις

93’, 1.66:1

Πριν πολλά-πολλά χρόνια στο περιοδικό ΣΙΝΕΜΑ – στην κατά κόρον καλή του συγγραφική εποχή – λέγαμε ποια είναι η αγαπημένη ταινία του καθενός. Συζητώντας με τον Χρήστο Μήτση μαθαίνω πως του διευθυντή μας Γιώργου Τζιώτζιου – του οποίου η απουσία είναι επιτακτική από τον χώρο κι εμένα προσωπικά – είναι η Νύχτα του Κυνηγού. Εικοσαετής, σε μια εποχή άνευ downloading αλλά και διαδικτυακών αγορών, χρόνος προϊστορικός θα σου φαίνεται, υποδύθηκα επιτυχώς πως ήξερα περί τίνος πρόκειται. Δεν είχα ιδέα, φυσικά. Αλλά μου εντυπώθηκε. Λίγα χρόνια μετά η ταινία επανεκδόθηκε στις αίθουσες και η εύνοιά μου ήταν προδιαγεγραμμένη. Η ταινία έπρεπε να μου αρέσει.

Θέλω να πω, αντικειμενικότητα για μένα στην αντίληψή μου ως θεατή/γραφιά δεν οφείλεται. Οφείλονται αγάπη, τεκμηρίωση και συνδρομή όποιου υπάρχοντος ταλέντου για να παροτρύνεις ρυθμικά τον αναγνώστη σου να μην ντραπεί και κείνος την αγάπη του.

Η Νύχτα του Κυνηγού, η μοναδική ταινία του ηθοποιού Τσαρλς Λότον, είναι ένα sui generis έργο, μια ποιητική αλληγορία ανάμεσα Στάϊνμπεκ και Μπλέϊκ, ένα βιβλικό παραμύθι να διηγηθείς μπροστά στο τζάκι, αποφασιστικά ξεκομμένο από έναν άχρηστο ρεαλισμό, φτιαγμένο για να το απολαμβάνεις ενστικτωδώς αισθητικά σα μικρό παιδί που του αφηγούνται.

Περιχαρακωμένο στην διαρκή θρησκευτικότητα της παραβολής του πάνω στην ενηλικίωση αλλά και την ανάγκη προστασίας της παιδικότητας, το φιλμ του Λότον είναι πλημμυρισμένο στα σύμβολα του δυτικού συλλογικού ασυνειδήτου (το ποτάμι, ο λαγός, η χελώνα, ο βάτραχος, η αράχνη, η κουκουβάγια, το μήλο) όλα τους παραμυθιακά – και γι΄αυτό καθόλου βαρύγδουπα κι ενοχλητικά – μαγικό στην απόλυτα ελεγχόμενη στουντιακή εικονογραφία του και πληρωτικό στο δίδαγμά του. Ο Λότον δεν σταματά πουθενά: Η κίνηση είναι συστηματικά προς τα δεξιά, προς την ανατολή, της γέννησης, της νέας εποχής (το απειλητικό τρένο, η κίνηση της βάρκας), η σεναριακή δομή κινείται λες από ένστικτο μακριά από την παλαιοδιαθηκική σκληρότητα της εκδίκησης ενός Θεού-Τιμωρού, στην καινοδιαθηκική συγχωρετικότητα της κοινότητας και της αγάπης.

Κι αυτά να μην υπήρχαν όμως, υπάρχει αυτή η νυχτερινή σεκάνς της διαφυγής των παιδιών στο ποτάμι, στοιχειωμένη από ένα τραγουδάκι, φωτισμένη ονειρεμένα από την ελευθερία της απόδρασης και συσκοτισμένη υποδόρια από την κατήφεια της διαπίστωσης πως μαζί με την ελευθερία αυτή έρχεται και η ευθύνη της ενηλικίωσης. Είναι αξέχαστη, είναι και παντοτινή.

Γιώργο σε θυμάμαι, το κείμενο αυτό είναι για σένα, σ’ ευχαριστώ που εξ’ αιτίας σου είδα έτσι (και) αυτό το έργο.