Νώε (2014) **1/2

Από τον Ηλία Δημόπουλο

Σκηνοθεσία: Ντάρεν Αρονόφσκι

Πρωταγωνιστούν: Ράσελ Κρόου, Τζένιφερ Κόνελι, Έμα Γουάτσον, Ρέϊ Γουΐνστοουν, Άντονι Χόπκινς

138’, 1.85:1

Ο Ντάρεν Αρονόφσκι είναι ο κατ’ εξοχήν ποιητικός σκηνοθέτης της γενιάς του. Είτε αναλύεται σε new age παραληρήματα (The Fountain) ή βιογραφεί ανθρώπους στον (τελευταίο) αγώνα της ζωής τους (Wrestler, Black Swan) περιοδεύει σκηνοθετικά ένα στυλ βαθύτερα ιμπρεσιονιστικό που καταγράφει την εντύπωση και το προσωπικό ίχνος μιας ζωής στο ύστατο σημείο καμπής της. Στο σημείο που θα κερδηθεί η προσωπική αθανασία. Υπό αυτήν την έννοια ο Αρονόφσκι ανέκαθεν φλερτάρει με το θρησκευτικό σινεμά κι ο Νώε μοιάζει ένα φυσιολογικό επόμενο βήμα.

Πράγματι η βασική βιβλική ιστορία του κατακλυσμού του παρέχει το βήμα να εκφράσει άμεσα την προβληματική ενός υπαρκτού Θεού σε σχέση μ’ έναν κόσμο, μια Δημιουργία, της οποίας τα μέλη, εμείς οι άνθρωποι, παλεύουν να βρουν την θεϊκή επιταγή και να εκπληρώσουν μια πορεία. Ο Νώε αισθάνεται εμμονοληπτικά όργανο της θεϊκής βούλησης, κατασκευάζει την Κιβωτό και θεωρεί πως η βούληση αυτή του επιτάσσει την ολοκλήρωση της ανθρώπινης παρουσίας στη Γη. Ο Άνθρωπος πλάστηκε κατ’ εικόνα, δεν εκπλήρωσε όμως την αγαπητική του αποστολή, απώλεσε τον Παράδεισο, έβλαψε την λοιπή δημιουργία και οφείλει να αυτοαφανισθεί. Ωστόσο, στο σκληρό εκδικητικό πλαίσιο του Θεού της Παλαιάς Διαθήκης δεν υπάρχει συγχωρετικότητα (έστω κι αν δηλώνεται «βλάσφημα» πως ο άνθρωπος είναι ένα θεϊκό σφάλμα!), δεν υπάρχει ο χώρος της δεύτερης ευκαιρίας για τους άξιους εναπομένοντες. Γι’ αυτό και ο Αρονόφσκι εμβολιάζει την ιστορία του με αυτήν της άμωμου εγκυμοσύνης της Ίλα, θετής κόρης του Νώε και συζύγου του γιού του Σήμ, χρησιμοποιώντας την ως όχημα της εξέλιξης του χαρακτήρα του ίδιου του Νώε. Που από φορέας της άτεγκτης παλαιοδιαθηκικής δικαιοσύνης, μεταμορφώνεται σε διαλεκτική φιγούρα συγχώρεσης και φιλευσπλαχνίας που επιτρέπει την συνέχιση της ανθρωπότητας με νέους όρους.

Ο Νώε του Αρονόφσκι είναι μια άνιση ταινία δημιουργού, ένα φιλμ που διχάζεται ανάμεσα στο δραματουργικά επίπεδο πρώτο μέρος και το ιδιαίτερα ενδιαφέρον δεύτερο, ένα φιλμ δονούμενο από εντυπωσιακή εικόνα, όχι όμως και μεγαλόπρεπη, ένα σινεμά που πιστεύει ακράδαντα στον Δημιουργό – οπότε αρκετοί θα το βρουν αντιδραστικό – ποντάρει στον σκεπτικισμό πάνω στο «αποτυχημένο» είδος μας και χρειάζεται την ενανθρωπισμένη ελπίδα της αγαθότητας και της συγχώρεσης για να συνεχίσει.

Απλώς μοιάζει μ’ ένα φιλμ που η θεματική του δημιουργού του υπερβαίνεται από την θεοανθρωπολογική μυθοποιΐα που το γέννησε.