10/4/14

Ο Μόνος Επιζών (2013) **1/2

Από τον Ηλία Δημόπουλο

Σκηνοθεσία: Πίτερ Μπεργκ
Πρωταγωνιστούν: Μαρκ Γουόλμπεργκ, Τέϊλορ Κιτς, Εμίλ Χιρς, Έρικ Μπάνα, Μπεν Φόστερ.
121’, 2.35:1


Ο Πίτερ Μπεργκ (Battleship, Hancock) θέλει να κάνει μια ταινία για τον στρατιώτη και το καθήκον – όχι για τον ηρωϊσμό και την πατρίδα. Η ταινία του είναι ανθρωποκεντρική, όχι ιδεοκεντρική. Τον απασχολεί η θεμελιακή συντροφικότητα του πεδίου της μάχης, ξέρει πως εκεί δεν υπάρχουν σημαίες και ιδεώδη, υπάρχει ο διπλανός σου, η ζωή του είναι η ζωή σου. Κι αν και δεν σου μένει αμφιβολία πως αυτή είναι μια ταινία που δείχνει το μένος και το αδιέξοδο του πολέμου – ούτε συζήτηση περί δόξας, τρέχεις σαν ποντίκι να σώσεις τη ζωή σου – μοιάζει κινηματογραφικό de facto πως οι Αμερικανοί στρατιώτες είναι ικανότεροι από τους Ταλιμπάν και πως οι Ταλιμπάν είναι πολύ κακοί άνθρωποι που δεν χαίρουν εκτίμησης από τους συμπατριώτες τους Παστούν που παίζουν καίριο ρόλο στην ιστορία. (Οι Παστούν, παρεμπιπτόντως, είναι ανθρωπολογικά Καυκάσιοι μεσογειακής παραλλαγής, πολλοί εκ των οποίων θεωρούν πως είναι απόγονοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου).


Ο Μπεργκ έχει την μάτσο σιγουριά να παρουσιάσει στο πρώτο μέρος της ταινίας μια επιχείρηση με όλο της το στρατιωτικό τουπέ της τεχνολογίας και του συμπλέγματος της αμερικανικής ανωτερότητας, αλλά και την κανονική, σκηνοθετική σιγουριά να παντρέψει αυτό το πρώτο μέρος με το σφαγιαστικό δεύτερο που δείχνει αδυσώπητα αυτό που από τον τίτλο ξέρεις. Αν το φιλμ τελείωνε εκεί θα είχες μια από τις πιο καθαρόαιμες και πιο αποτελεσματικές (αντι)πολεμικές περιπέτειες των πολλών τελευταίων ετών, με μοναδικό της μείον την μη κατάδειξη του ότι στη μάχη είμαστε όλοι ίδιοι – και καταραμένοι.

Η τρίτη πράξη, όμως, με την ανάμειξη των Παστούν μοιάζει να υπερβαίνει το ανθρωποκεντρικό συγχωροχάρτι που σίγουρα δίνει, και να μπαίνει στην ομιχλώδη αμερικάνικη λογική της ηθικής ανωτερότητας των εθνικών τους πράξεων καθώς και στην αμετακίνητη πίστη τους πως το καθήκον αγιάζει και τα μέσα και τον σκοπό.

Έτσι το Lone Survivor είναι μια κρυμμένα φιλόδοξη, άνιση ταινία, μια εντυπωσιακή περιπέτεια είδους, μια καλοπροαίρετη αντιπολεμική προσπάθεια και ταυτόχρονα ένα βαθιά αμερικάνικο πόνημα γεμάτο επικίνδυνη απλοϊκότητα πάνω σε έννοιες, όπως η εθνική κυριαρχία, ακεραιότητα και ελευθερία, που αδυνατεί (ή αδιαφορεί) να εννοήσει.


3 σχόλια:

  1. Δεν το είδα το film Ηλία, δε γνωρίζω πως ακριβώς παρουσιάζονται οι Παστούν (αδιάφορο αν είναι απόγονοι του οποιοδήποτε), ξέρω καλά από προσωπική έρευνα και ενασχόληση πως οι υπόλοιπες φυλές του Αφγανισταν καταπιέστηκαν διαχρονικά από τους Παστουν (στην περίπτωση των Hazara το λες και εθνοκάθαρση). Αν η ταινία επιλέγει να διαχωρίσει τους Παστούν από τους Ταλιμπάν τότε μου μοιάζει προπαγάνδα αμερικάνικη που εξυπηρετεί άλλους σκοπούς (τώρα αν το Lone survivor και καθε ταινία του είδους εξυπηρετεί προπαγανδιστικούς στόχους δυσκολεύομαι να το πιστέψω αλλά δε παίρνω και όρκο για το αντίθετο).
    Χαιρετισμούς από την Αμβέρσα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Τους διαχωρίζει εντελώς, οπότε σαφώς και εξυπηρετεί προπαγανδιστικούς στόχους.
    Δεν νομίζω πως θα μπορούσαμε να περιμένουμε και κάτι πολύ διαφορετικό από μια εθνικής απόχρωσης ταινία.
    Το ενδιαφέρον της έγκειται κατά τη γνώμη μου στο ότι διαχωρίζει σε μεγάλο μέρος της την έννοια του φρονήματος από αυτό της πολιτικής που, έστω και στρουθοκαμηλικά, δεν δείχνει να την απασχολεί.

    Καλησπέρα Οράτιε!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Έχοντας διαβάσει το βιβλίο και για την επιχείρηση "Red Wings" στα οποία στηρίχθηκε η ταινία και βιώνοντας την αδελφική συντροφικότητα και τους δεσμούς που αναπτύσσονται μεταξύ των στελεχών και στρατιωτών επίλεκτων σωμάτων του στρατού (ευτυχώς όχι σε μάχη) ανυπομονούσα να δω την ταινία, αλλά δυστυχώς απογοητεύτηκα...

    Ο σκηνοθέτης υπερδραματοποίησε την ιστορία, αντιμετώπισε τελείως επιφανειακά τους χαρακτήρες και δημιούργησε σκηνές έντονες μεν, αλλά ενοχλητικά ψεύτικες δε, αλλοιώνοντας τον ίδιο του τον σκοπό: Να προωθήσει τις αξίες ενός στρατιώτη (αδελφικότητα, ήθος, τιμή) σε πιτσιρίκια που παίζουν first person combat shooting games και σκέφτονται να αιτηθούν στους Navy Seals. Λυπάμαι όμως, ακόμα και ένα δεκαπεντάχρονο πια, γνωρίζει πως αν δεχθείς ένα βλήμα διαμετρήματος 7.62 mm στο πόδι, όχι δεν προχωράς, αλλά ψάχνεις το πόδι στα χωράφια. Και όταν βλέπεις και τέτοια αληθοφάνεια στον εξοπλισμό, στην εξάρτηση και στα τυφέκια γίνεται ακόμα πιο ενοχλητικό, γιατί καταλαβαίνεις ότι η ταινία είναι full προπαγανδιστική και δεν εξυμνεί τον ηρωισμό των πραγματικών πρωταγωνιστών αλλά δημιουργεί κατά φαντασία ήρωες . Φαίνεται πως έχουν έλλειψη προσωπικού εκεί στους Navy Seals...

    ΑπάντησηΔιαγραφή