10/4/14

Senso (1954) ****

Από τον Ηλία Δημόπουλο

Σκηνοθεσία: Λουκίνο Βισκόντι
Πρωταγωνιστούν: Αλίντα Βάλι, Φάρλι Γκρέϊντζερ

118’, 1.66:1


Ο Λουκίνο Βισκόντι υπήρξε ένας γοερά διχοτομημένος άνθρωπος ανάμεσα στην αριστοκρατική του καταγωγή – κόμης από παλαιά Μιλανέζικη οικογένεια γαλαζοαίματων – και τον βαθύ μαρξισμό του. Η ομοφυλοφιλία του απλώς προσέθετε με τα χρόνια μια έξοχη δημιουργική περιπλοκή, ιδίως για όσους αρέσκονται σε βιογραφικού τύπου προσεγγίσεις ενός καλλιτέχνη. Ο ίδιος δεν «διαφήμισε» ποτέ καμμιά του ιδιότητα, εισέρρεαν όλες τους εντός ενός συνολικού έργου, από τα συνεκτικότερα κινηματογραφιστή στην ιστορία του μέσου.

Το Senso έρχεται στα 48 του σαν η πρώτη του μεγάλη ταινία πάνω στον συσχετισμό του ατόμου και του καιρού του, μέσα στο πλαίσιο της ιταλικής ιστορίας – εδώ την εποχή του Γκαριμπάλντι και των ιταλοπρωσσικών-αυστριακών πολέμων. Ο Βισκόντι είχε μια βαθιά αίσθηση υπαρξιακού και ιστορικού ξεριζωμού, καταλάβαινε πως η ανατροφή και η αισθητική του συγκρούονταν με την ιστορική ροή, πως η εποχή του, αναπόφευκτα, τον ξεπερνούσε. Και ήταν αρκετά μαρξιστής όχι μόνο για να το καταλαβαίνει αλλά και να το δικαιολογεί. Ωστόσο, συναισθανόμενος την παρακμή του, δεν μπορούσε παρά να φεύγει, για όλη του τη ζωή, με το κεφάλι ψηλά, δικαιώνοντας την αλλαγή φρουράς των καιρών αλλά και εκθειάζοντας λατρευτικά τον δικό του, ασθμαίνοντα, κόσμο.


Στο Senso ο Βισκόντι ταυτίζεται με την Κοντέσα Λίβια Σερπιέρι που ερωτεύεται παράφορα και καταστροφικά τον καιροσκόπο Αυστριακό λοχαγό Μάλερ, και εγκαταλειπόμενη στο πάθος της προδίδει άνδρα, τάξη και πατρίδα.

Όλα εδώ είναι όπερα, το έργο ξεκινά στην όπερα – στο θρυλικό Teatro La Fenice της Βενετίας – και δεν την ξεχνά στ’ αλήθεια ποτέ. Πολλές ταινίες γυρισμένες στην Βενετία (από το Dont Look Now ως το Everyone Says I Love you, κι από το Wings of the Dove ως το Summertime in Venice και τις ταινίες του 007) δανείζονται από την ομορφιά της, όμως το Senso είναι η Βισκοντική Βενετία: Σαν η ίδια να είναι ηρωΐδα του ίδιου της του λιμπρέτο, ένας εντελώς σκηνογραφημένος, μυθικός χώρος που η Ιστορία μοιάζει φόντο, στην πραγματικότητα όμως ψελλίζει, άλλοτε θρηνώντας, άλλοτε πανηγυρίζοντας, την έννοια της διαδοχής και την πτώση της αριστοκρατίας και του καιρού της.

Για τον ίδιο τον Βισκόντι, εντούτοις, δεν τίθεται ερώτηση. Το μυαλό του εγκρίνει αυτή την αλλαγή, η ψυχή του όμως μελωδεί αδιάκοπα το πένθος της για το γκρέμισμα του φυσικού της οίκου. Εννιά χρόνια μετά θα έλθει ο Γατόπαρδος, η φυσική συνέχεια του Senso, του οποίου η συνταρακτική τελειότητα είναι που πληγώνει βαθμολογικά τούτο το υπέροχο φιλμ.

Τέτοιο σινεμά δεν θα υπάρξει ποτέ ξανά.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου