3/6/14

Φilmind (5): The Man Without A Past (2002)

Από τον Γιώργο Παυλίδη

Το να αγαπάς το σινεμά, ίσως να σε κάνει περισσότερο άνθρωπο, απλώς και μόνο επειδή γίνεσαι λίγο πιο ευαίσθητος –κατ’ ουσίαν έτοιμος να λαβωθείς- απέναντι σε εικόνες, ήχους, χρώματα, συναισθήματα, κινήσεις, διαθέσεις ανθρώπινες. Αμφιβάλλω αν σε κάνει καλύτερο άνθρωπο. Οι αδυναμίες και τα μικρόβια μέσα σου παραμένουν ανέπαφα.

Η έκθεση μου στις εικόνες του «Ανθρώπου χωρίς παρελθόν» ήταν αρκετή για να εκδηλωθεί το φιλολογικό μου μικρόβιο –ελάχιστο μπροστά στις χτυπητές αδυναμίες. Ό,τι ακολουθεί είναι μια προσπάθεια εκτόνωσης της τάσης μου για φιλολογικές ακροβασίες με αφορμή το σινεμά.




Ο πρωταγωνιστής της ταινίας του Άκι Κουαρισμάκι, μετά τον ξυλοδαρμό του από τρεις αγνώστους, που του στοιχίζει την οριστική (;) και ολοκληρωτική απώλεια μνήμης, καταλήγει σε κάποιο νοσοκομείο. Εκεί, η κοινωνία στην οποία μέχρι πριν από λίγο ανήκε,  τον ανακηρύσσει κλινικά νεκρό. Εν συνεχεία, εμφανίζεται στην όχθη ενός παραπόταμου, χαμένος, χωρίς λεφτά, χωρίς όνομα, χωρίς παρελθόν, χωρίς εστία.

Ανέστιος αλήτης.
Ο αλήτης, από το ρήμα “αλάομαι” που σημαίνει περιπλανώμαι, είναι ένας περιθωριακός, περιπλανώμενος άνθρωπος. Περιθωριακός (από το ρήμα “περιθέομαι”) είναι εκείνος που περιθεωρεί. Ο πρωταγωνιστής κινείται στο περι-θεωρείον του κόσμου.

Περιπλανιέται αναζητώντας την αλήθεια που έχασε. Όμως, ήδη η περιπλάνηση (που κλείνει μέσα της την λέξη “πλάνη”, όχι σαν το αντίθετο της αλήθειας, αλλά σαν συμπλήρωμα αυτής) είναι η πορεία προς την αλήθεια. Αυτή την πορεία, ο Όμηρος την ονομάζει “άλη” (επίσης από το ρήμα αλάομαι).

“Άλη”, είναι η περιπλάνηση του αλήτη, περιπλάνηση στο περιθώριο, χωρίς εστία. Ακόμα, άλη ονομάζεται η περιπλάνηση του πνεύματος, η θεία περιπλάνηση του νου, η αλή-θεια, την οποία ο Πλάτωνας στον Κρατύλο παρετυμολογεί απ’ αύτη τη θεία περιφορά του νου, τη Θεία άλη.

Έτσι, ο πρωταγωνιστής πεθαίνει χαμένος στη λήθη, έπειτα ανασταίνεται αλητεύοντας την αλήθεια του. Και την βρίσκει. Στην αγάπη των περιθωριακών ανθρώπων και ριζωμένη στην απλότητα της γης.  Το τρένο που μέσα του ταξιδεύει ο πρωταγωνιστής – όντας κατ’ ουσίαν νεκρός- στην πρώτη σκηνή της ταινίας, είναι εκείνο που συναντάμε ξανά στην τελευταία σκηνή.


Μόνο που τώρα, εκείνος, "θεωρίης είνεκεν", ενσαρκώνει την ανέστια αλήθεια του εκεί που στρέφει το βλέμμα μας ο Κουαρισμάκι: Όχι στο περιθώριο, αλλά στη μεθόριο αγάπης και θανάτου. 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου