Movie to Remember: In A Lonely Place (1950)

Από τον Ηλία Δημόπουλο

“I was born when she kissed me. I died when she left me. I lived a few weeks while she loved me.”

Αν παρατηρήσεις κάθε μεγάλος σταρ έχει έναν συγκεκριμένο τρόπο κίνησης. Ο Τζον Γουέϊν περπατούσε και δεν έτρεχε κάστανο. Ήταν σαν να τον περίμενε το περιβάλλον του. Ο Κάρι Γκραντ ελισσόταν στον χώρο, νόμιζες ότι κάπου θα βρει κι όμως αυτός κομψά απέφευγε τα εμπόδια. Ο Γκάρι Κούπερ στεκόταν. Ο Τομ Κρουζ τρέχει διαρκώς σαν για να γλυτώσει από κάτι. Ο Μπόγκαρτ περπατούσε διαρκώς ορμητικά και σταματούσε απότομα μια στιγμή λες πριν το χείλος ενός κάποιου γκρεμού. Στο In A Lonely Place είναι η πρώτη και η μοναδική φορά που ο Μπόγκαρτ είναι ήδη πεσμένος στο γκρεμό του.

Με θάρρος μεγάλου καλλιτέχνη και περιφρόνηση ανθρώπου που ξέρει πως το ν’ αποδείξεις ό,τι σε διέπει θ’ αποτύχει και προς τον θεατή σου και προς εσένα τον ίδιο, ο Μπόγκαρτ, μέσω της Santana Productions, παρήγαγε το φιλμ που είναι το ξεμπρόστιασμά του. Άνθρωποι που τον ήξεραν ισχυρίζονται πως αυτός ο ρόλος ήταν ο Μπόγκαρτ. Κι ο ίδιος, προοιωνίζοντας κι ένα ρεαλιστικό σινεμά που ερχόταν, δεν ντράπηκε να βγει στο πανί πιο «άσχημος» από ποτέ.

Το In A Lonely Place είναι από τις μεγαλύτερες ερωτικές ιστορίες που είδαν το ασημένιο σκοτάδι της αίθουσας. Κι αυτό δεν πηγάζει απ’ το ζοφερότερο όλων φινάλε της (που ως γνωστόν χαρακτηρίζει τις μεγάλες κινηματογραφικές ερωτικές ιστορίες), όσο από την διατριβή της πάνω στον Χαρακτήρα που αδυνατεί να υπερβεί τα μαθημένα του. Έστω κι αν είναι αυτά που θα κοντράρουν αυτό που το απείραχτο ένστικτο σου υπαγορεύει.

Ο Ντίξον Στιλ του Μπόγκαρτ λοιπόν είναι χωρίς περιστροφές ένας χαρακτήρας αποτυχημένου. Είναι καλός άνθρωπος, είναι ταλαντούχος γραφιάς, είναι γεμάτος έγνοια για τους δικούς του, δεν αφήνει τους κακούς να κερδίζουν. Μόνο που επιπρόσθετα είναι τρομερά ζηλιάρης, εντελώς ανασφαλής, αφού δεν πιστεύει πως η Λόρελ (η τέλεια Γκλόρια Γκρέϊαμ) του αξίζει στ’ αλήθεια, αφόρητα πιεστικός και τρομακτικά βίαιος. Κι αυτό δεν είναι κάτι κρυμμένο. Η καλωσύνη του είναι κρυμμένη, η αποτυχία του, αντίθετα, διάχυτη. Η Λόρελ ερωτεύεται το μέσα του και τρέμει όλο το υπόλοιπο.

Ένα μεγαλείο, από τα πολλά που θρονιάζει ο Νίκολας Ρέϊ στην ψυχή αυτού του έργου, είναι το πώς επιτρέπεται στο Αδύνατο να υπερκεράσει αυτό που οι ρομαντικοί θεωρούν ανίκητο, τη δύναμη του έρωτα. Βλέπεις ο έρωτας χρειάζεται την εξαφάνιση του ενός στον άλλον. Και η ιστορία είναι τόσο αδίστακτη ως προς τους δύο ώστε να τους καταδεικνύει στην απόλυτη αδυναμία τους να κάνουν ακριβώς αυτό. Ο μαζοχισμός και φαταλισμός της Λόρελ έλκεται από το αρσενικό που στοιχειώνει τον Ντίξον αλλά κατά βάθος δεν έχει το θάρρος να μετρηθεί με τον φόβο που της γεννά. Κι αυτός είναι αφομοιωμένος στο εγώ του για να καταλάβει πως αυτό που ο ίδιος γνωρίζει, την βασική καλοσύνη του δηλαδή, χρειάζεται ένα παίδεμα για να γίνει πλησιάσιμο από την γυναίκα της ζωής του.

Έτσι, 94 μόλις λεπτά αργότερα, παιανίζει γοερά ο ρεαλισμός (και καθόλου κυνισμός) του αναπόδραστου τέλους. Στον τεταμένο, μηδενισμένο και κατάμαυρα υπέροχο κόσμο του In Α Lonely Place ο έρωτας μπορεί να γεννηθεί μοναχά ανάμεσα σε δύο τέτοιους ανθρώπους (oι υπόλοιπες σχέσεις δεν είναι παρά αποτελεσματικά ημίμετρα, όπως η σχέση-καθρέφτης του αστυνομικού φίλου του). Και εντελώς φυσικά, έστω κι αν αβάσταχτα, είναι καταδικασμένος να αποτύχει. Η τελευταία σκηνή του έργου, με τη βία, το κλάμα, έναν χτύπο τηλεφώνου, ένα κεφαλόσκαλο κι έναν άντρα να χάνεται σε μια αυλή, σ’ αφήνει κεραυνοβολημένο από την ειρωνεία και το γαμώτο. In a lonely place.