H Μοναχική Σύζυγος (1964) ***1/2

Από τον Ιωάννη 'Moody' Λαζάρου

Σκηνοθεσία: Σατγιαζίτ Ρέι

Πρωταγωνιστούν: Σουμίτρα Χατερζί, Μαντχάμπι Κουκχερζί, Σαϊλέν Μουκχερζί

117', ασπρόμαυρο

Μια ιστορία που εκτυλίσσεται στην υπό βρετανική κατάληψη Ινδία στα τέλη του 19ου αιώνα, κατά τη Βικτωριανή εποχή των αποικιοκρατών. Σε αυτήν, μία γυναίκα περνά τον περισσότερο καιρό μόνη στο σπίτι παρακολουθώντας τη ζωή μονάχα μέσα από τα κυάλια της, μιας που ο εκδότης σύζυγός της είναι απασχολημένος με την πολιτική ζωή. Καθώς νοιάζεται όμως, παρατηρεί τη θλίψη που της προκαλεί η μοναξιά και ζητά από έναν ξάδερφό του που αγαπά τη λογοτεχνία να της κρατά παρέα. Μοιραία τότε, αυτή (σταδιακά) θα τον ερωτευθεί παράφορα.

Ο Σατγιαζίτ Ρέι -ο πιο ονομαστός Ινδός σκηνοθέτης μαζί με τον Β. Σανταράμ-, έχει αφήσει πια πίσω του την επιτυχημένη τριλογία του Άπου, στην οποία παρουσίασε μέσα από τον κεντρικό του ήρωα τη Νέα (απελευθερωμένη) Ινδία που προσπαθεί να υπερβεί την πρότερη εξαθλίωση και το διαρκές αίσθημα θανάτου (μνημειώδεις οι περίοδοι λιμοκτονιών) και να ξαναβρεθεί εγγύτερα στα μυστήρια της Φύσης. Από το προηγούμενο φιλμ του, «Μεγάλη Πόλη», έχει εστιάσει σε μια άλλη πτυχή της ινδικής κοινωνικής ζωής, με εντονότερο υπαρξιακό τονισμό και αφήνοντας στην κοινωνικοπολιτική χροιά να χρωματίζει το φόντο. Τις συζυγικές σχέσεις.

Διατηρώντας την χαρακτηριστική απλότητα της νεορεαλιστικής έκφρασης –σήμα κατατεθέν του-, μια λυρική μελαγχολική ματιά να πλανάται πάνω από το ανθρώπινο δράμα, κυρίως του γυναικείου ψυχισμού σε έναν ανδροκρατούμενο κόσμο, και μια συμφιλίωση (μεταξύ ανθρώπων αλλά και των θέλω με τα πρέπει) που έρχεται σε πικρές δόσεις και ουδόλως σαν λύτρωση, ο Ρέι γυρίζει με κομψότητα και σποραδικά περίτεχνες κινήσεις της κάμερας αυτό το δυτικής κοπής ηθογραφικό μελόδραμα (που στηρίζεται σε βιβλίο του νομπελίστα Ταγκόρ) και υιοθετεί αργό, αλλά στιβαρό, βηματισμό με μυριάδες φυλακισμένες σιωπές στην πολυτελή έπαυλη, για να οδηγήσει την ηρωίδα του (και ίσως όχι μόνον αυτή) στη συνειδητοποίηση του αναπόδραστου και τον βαρύθυμο εναγκαλισμό με το εφικτέο των κοινωνικών συμβάσεων.

Η ταινία, που τότε απέσπασε Αργυρή Άρκτο σκηνοθεσίας, προβάλλεται σε αποκατεστημένη κόπια που έκανε το ντεμπούτο της στο φεστιβάλ των Καννών, στο παράλληλο τμήμα κλασικών ταινιών.