Ο Απρόβλεπτος Κύριος Σπίβετ (2013) ***1/2

Από τον Ιωάννη 'Moody' Λαζάρου

Σκηνοθεσία: Ζαν Πιερ Ζενέ

Πρωταγωνιστούν: Κάιλ Κάτλετ, Έλενα Μπόναμ Κάρτερ, Τζούντι Ντέιβις.

105’, 2.35:1, 3D

Το σπουργίτι συμβολίζει την ανάμειξη των εγκόσμιων με τα μαγικά σύμπαντα· αυτό είναι και το μικρό όνομα του χαρισματικού μικρού ήρωα της ταινίας που μπορεί και λειτουργεί σαν σπουδαίος επιστήμονας, αν και μόλις δέκα ετών, διατηρώντας πάντα ανοικτή επικοινωνία με την παιδική του φαντασία, συνδυάζοντας οξυδερκές πνεύμα με ζωηρή ψυχή.

Για τους εξωτερικούς παρατηρητές στη Μοντάνα, προφανώς, είναι το παράξενο αγόρι που μιλά ακαταλαβίστικα, που το σχολείο προσπαθεί να του εξουδετερώσει κάθε «αμαρτωλή» παρέκκλιση, που ο λακωνικός πατέρας που διατηρεί ράντσο αδυνατεί να συμπλεύσει μαζί του –παρομοίως και τα δύο αδέρφια- και μόνο η μητέρα, μοιάζοντας να του κληροδότησε τους ιδιότυπους νευρώνες, τον κατανοεί. Κι αφού σύμφωνα με τη ρήση από το “Big Fish” του Μπέρτον το μεγάλο ψάρι στη λίμνη πνίγεται, ο Σπάροου Σπίβετ θα δοκιμάσει την τύχη της μελέτης του σε πανεπιστήμια του «πολιτισμένου» κόσμου, αποκρύπτοντας για ευνόητους λόγους την πραγματική του ταυτότητα.

Η παραμυθένια ταινία του Ζενέ («Αμελί», «Οι Ατελείωτοι Αρραβώνες»), ενός Γάλλου δημιουργού στην αμερικάνικη ενδοχώρα, κατ’αρχήν φέρνει σε αντιπαραβολή δύο ξεχωριστούς πολιτισμούς, δύο ολότελα διαφορετικούς τρόπους σκέψης για την εύρεση της αλήθειας. Τον, ευρωπαϊκού τύπου, διερευνητικό δρόμο της γνώσης και τον, αμερικάνικου, του ενστίκτου και της (προσωπικής) ηθικής ακεραιότητας. Στη διαδρομή, ευτυχέστατα, θα συμπράξουν όταν χρειαστεί να γρονθοκοπήσουν (μεταφορικά ο πρώτος, κυριολεκτικά ο δεύτερος) τη χυδαία φιλομιντιακή ευτέλεια των κοστουμαρισμένων πρωτευουσιάνων που προσκυνούν επίπλαστες εικόνες. Οι δύο αυτοί κόσμοι, αν και θα παραμείνουν αντιδιαμετρικοί, θα αγκαλιάσουν σεβαστικά ο ένας τη διαφορετικότητα του άλλου, με αίσθημα ειλικρινούς αποδοχής.

Σε μια δεύτερη ανάγνωση, ο Ζενέ αναφέρεται στην βαθειά ανάγκη του Ανθρώπου να υπερβεί τη θνητότητά του και να αγγίξει την αιωνιότητα. Γι’αυτό δημιουργούμε - καθείς στον τομέα του και με τον τρόπο του-, γι’ αυτό τέτοια καλλιτεχνική κληρονομιά και τόση επιστημονική πρόοδος στους αιώνες. Γι’αυτό ο ήρωάς μας κατασκευάζει μαγνητικό τροχό αέναης κίνησης· αφού, κατά τον Αριστοτέλη (που επηρέασε όσο κανείς άλλος την αγγλοσαξωνική σκέψη), η κίνηση είναι που μετατρέπει τη δυνατότητα σε υπαρκτή πραγματικότητα.

Ακόμη, όμως, κι αν τα παραπάνω δε σε θέλγουν ιδιαίτερα, αξίζει να πλησιάσεις την ταινία, μιας κι αφορά και στο σπιλμπεργκικώς περιπετειώδες οδοιπορικό ενός μοναχικού και εσωστρεφούς αγοριού που για να ξεπεράσει την βουβή ενοχή για την απώλεια του αδερφού του, φεύγει μακρυά από την οικογενειακή στέγη· βιώνει το τίμημα της ελευθερίας, αντικρύζει τις διαφορετικές όψεις της αλήθειας, βάζει τα πράγματα σε μια σειρά και επιστρέφει γαλήνιος πίσω.