Φως Μετά Το Σκοτάδι (2012) ****

Από τον Ιωάννη 'Moody' Λαζάρου

Σκηνοθεσία: Κάρλος Ρεϊγάδας

Πρωταγωνιστούν: Αντόλφο Χιμένεζ Κάστρο, Νατάλια Ασαβέντο, Ρουτ & Ελεαζάρ Ρεϊγάδας.

115’, 1.37:1

Υπάρχουν φιλμ που απευθύνονται σε ένα ευρύ κοινό, που αρέσουν μαζικά, συχνά αγαπιούνται κι έτσι καθιερώνονται στη συλλογική συνείδηση. Υπάρχουν και άλλα που φέρουν κάποιες εγγενείς ιδιοτροπίες, είναι καμωμένα αντισυμβατικά, μιλούν μια ασυνήθιστη γλώσσα για τους πολλούς, πειραματίζονται με το μέσο και τη φόρμα της αφήγησης, συνιστούν εμπειρία. Αυτά συνήθως καταφέρνουν να περάσουν σε λιγοστούς -όχι απαραιτήτως επειδή δεν κάνουν «σωστά» τη δουλειά, αλλά ίσως επειδή ο κόσμος δεν είναι έτοιμος ή δε νοιάζεται να καταλάβει, πόσο μάλλον να αγκαλιάσει, το διαφορετικό.

Τέτοια θα ήταν τα φιλμ του Ταρκόφσκι αν έβγαιναν σήμερα, τέτοιο είναι το έργο του Μπέλα Ταρ, παρομοίως και του πρόσφατου Τέρενς Μάλικ. Ο Ρεϊγάδας δεν ξέρω αν ανήκει ακόμη στο ολιγομελές αυτό γκρουπ μιας ξεχωριστής στόφας δημιουργών (φανερώνει διακριτικές επιρροές και από τους τρεις παραπάνω, πάντως), αλλά σίγουρα φλερτάρει με την είσοδό του. Και μοιάζει να τα καταφέρνει καλύτερα εδώ γιατί χωρίς να θυσιάσει ίχνος του προσωπικού του στίγματος (μιας συχνά παγερής ωμότητας, μιας νατουραλιστικής αποκρουστικότητας), η ταινία του -παρότι σαφώς απαιτητική- φανερώνεται λιγότερο ερμητική και εσωστρεφής, από το “Japon” λόγου χάρη.

Φιλμάροντας, ορμέμφυτα θαρρείς, με φακό θολής εικόνας (σαν να παρακολουθείς μέσα από καλειδοσκόπιο ή να βρίσκεσαι σε κατάσταση μέθης, εξαιτίας των διαθλάσεων που προκύπτουν) σε «πρωτόγονο» 4:3, σε μια πρώτη (προφανή) ανάγνωση εισχωρεί στη ζωή ενός ζευγαριού που ζει στην επαρχία με τα δυο του παιδιά (μαζί του και ο μυστήριος κερασφόρος Διάολος) και μελετά τις σχέσεις τους ακροβατώντας μεταξύ υποσυνείδητων επιθυμιών και μύχιων φόβων, φαντασίας και πραγματικότητας, παρελθόντος και μέλλοντος (το παρόν είναι μονάχα μια στιγμή) και σε μια δεύτερη, πιο αλληγορική, μιλά για τον άνθρωπο που όντας απελπισμένος από την ανεπάρκειά του καταστρέφει ό,τι κινείται -ή στέκει περήφανα αμετακίνητο- γύρω του και τελικώς, αποκεφαλίζεται από την αβάσταχτη ενοχή.

Μια (ακόμη) αυτοβιογραφική ταινία του Μεξικανού δημιουργού που διαθέτει ασυγκράτητη και αξιοζήλευτη σινεματική τόλμη, τη συναρπαστικότερα κινηματογραφημένη εναρκτήρια σεκάνς που πιθανώς θα δεις φέτος και θέλει να πιστεύει στο φως που μπορεί η νέα γενιά να φέρει για να καλύψει, σοφότερη γαρ, το κοινωνικό σκοτάδι του περασμένου (;).

Τιμήθηκε με βραβείο σκηνοθεσίας στο προπέρσινο φεστιβάλ Καννών.