Ταινίες 00's: 1-10

Από τη Nostromo Team

10. THE FOUNTAIN (2006)

Του Ντάρεν Αρονόφσκι

Το Fountain αν μπεις στη διαδικασία να το αξιολογήσεις σαν μια οποιαδήποτε άλλη ταινία, μιλώντας για σενάριο, ερμηνείες ή σκηνοθεσία (διαπρέπει, βέβαια, και στους τρεις αυτούς τομείς), έχεις χάσει απ’ τα μάτια σου την αληθινή ομορφιά του. Πρέπει να το κοιτάξεις όπως τα πράγματα που αγαπάς- όλα τους πολύτιμα καθότι εφήμερα- να το αφήσεις να σε καταλάβει (με τη στρατηγική έννοια της λέξης) ολοκληρωτικά, σαν το συναίσθημα που κυριεύει τα σώματα και τους δίνει ρυθμό να χορέψουν. Αν σταθείς σε πεζές έννοιες όπως η αληθοφάνεια ή η δομή, δεν δικαιούσαι τον εξαγνισμό που επιφυλάσσει στους πιστούς της αυτή η θρησκευτική εμπειρία.

Όπως η ποίηση και η μουσική, το Fountain (που γεννιέται εκεί που τέμνονται οι δύο προαναφερθείσες τέχνες) δεν σου ζητά να κατανοήσεις, να κρίνεις, να μετρήσεις θετικά ή αρνητικά. Απλά να αφεθείς να νιώσεις. Κι όλα τα υπόλοιπα θα σου δοθούν απλόχερα.

Η μεγάλη δωρεά των κινηματογραφικών 00’s στο Απόλυτο.

Γ.Σ.

9. COLLATERAL (2004)

Του Μάικλ Μαν

Μια μετα-Cronenberg εκδοχή της μεταμόρφωσης του “homo urbanus”, του ανθρώπου της μεγαλούπολης που αποκτηνώνεται εκ νέου, που «θυμάται» την εποχή που κυνηγούσε για να ζήσει. Αν υπάρχει κάποιος να συνδέσει το ηλεκτροφορτισμένο, κατάφωτα γυάλινο τσιμεντοτοπίο της νυχτερινής μεγαλούπολης με την μεταλλασσόμενη ύπαρξη, ενώ το ψυχολογικό τοπίο γεμίζει αμφίδρομα (και προς τον έναν χαρακτήρα και προς τον άλλον) ανδρική συμπόνοια, αυτός είναι ο Michael Mann. Hands down.

Η.Δ.

8. 2046 (2004)

Του Γουονγκ Καρ Βάι

Για όσους θέλουν αλλά πλέον αδυνατούν να αγαπήσουν. Για όσους δεν μπορούν να κάνουν ένα βήμα προς το μέλλον χωρίς αυτό να πλημμυρίζει από το παρελθόν. Για όσους επιζητούν απεγνωσμένα μία «άψυχη» κρυψώνα για τα μυστικά που βαραίνουν την καρδιά. Για την φωτογραφική πανδαισία του Christopher Doyle, για τις οδυνηρά λυτρωτικές νότες του Shigeru Umembayasi. Για την εύθραυστη ομορφιά της Zhang Ziyi, τα μεγάλα μελαγχολικά μάτια της Faye Wong, το αινιγματικό βλέμμα της Gong Li. Και φυσικά για το νικημένο από τη ζωή μειδίαμα του Toni Leung. Μας έχω κρατήσει για πάντα θέση στο πρώτο βαγόνι…

A.Π.

7. MOULIN ROUGE (2001)

Του Μπαζ Λούρμαν

Πρωτοποριακό και στην ουσία ανεπανάληπτο, το Moulin Rouge είναι η φυσική ολοκλήρωση ενός κινηματογραφικού είδους, του μιούζικαλ, που προσθέτοντας μια μοναδική κατασκευαστική δεξιοτεχνία, μια σύνοψη της ποπ μουσικής του δεύτερου μισού του 20ου αιώνα και μια αγέρωχη ρομαντική πνοή καθαρού μελοδράματος, καταλήγει σ’ ένα από τα πολιτισμικά φαινόμενα που έδωσε το σινεμά στην δεκαετία των ’00ς.

Επίσης, πρακτικότερα μιλώντας, αν δεν της αρέσει, άστην, δεν είναι για σένα.

Η.Δ.

6. MILLION DOLLAR BABY (2004)

Του Κλιντ Ίστγουντ

Πόσα πολλά μπορείς να γράψεις για το Million Dollar Baby. Μπορείς να εκθειάσεις την ρηξικέλευθη δομή του. Μπορείς να επαινέσεις την προοδευτική του στάση απέναντι σε ένα πολύκροτο κοινωνικό ζήτημα από έναν δημιουργό «δεξιό» μόνο για εκείνους, που αδυνατούν να λειτουργήσουν χωρίς ταμπέλες. Μπορείς να σταθείς στον τρόπο που βγάζει knockout εκείνο το ανθρωποφαγικό μότο, που θέλει τον πρώτο να είναι νικητή και τον δεύτερο τίποτα.

Στην καρδιά του όμως ,κι αυτός είναι ο βασικός λόγος που μπορεί να λυγίσει και τον δυνατότερο –μην με υπολογίζεις, εγώ δεν υπήρξα ποτέ τέτοιος-, είναι το δράμα. Και συγκεκριμένα το δράμα ενός πατέρα που πασχίζει να λυτρωθεί για τα κρίματα του, που βαραίνουν σαν σκιές το πρόσωπο του. Κρίματα τόσο φριχτά, που τον στέλνουν τακτικά στον οίκο του Θεού, παρά την δεδηλωμένη αθεΐα του, που γιγαντώνονται στο μυαλό σου από την εικόνα ενός ηθοποιού με παρελθόν γεμάτο από τέτοια. Κρίματα για τα οποία, σε μια αβάσταχτη συγκυρία, θα κληθεί να  επανορθώσει θυσιάζοντας το «αίμα του». Και θα καταλήξει αναπόφευκτα σε ένα diner, εκεί, στο αντίο και στο πουθενά, κάπου ανάμεσα στον Παράδεισο του Mr. Butterfly  και σε εκείνον του Καρλίτο.

Γ.Β.

5. DOGVILLE (2003)

Του Λαρς Φον Τρίερ

Πάνω σε μια ασκητικά ολιγαρκή θεατρική σκηνή και αφήνοντας στην άκρη τους αφηγηματικούς τρόπους της σεναριακής πλοκής και των ψυχολογικών κινήτρων, το Dogville εξερευνά μοτίβα συμπεριφορών, χειρονομίες και ιδέες που εκκρίνονται μέσα από ένα σινεμά των σωμάτων και αφηγείται μια αλληγορία για τη μοίρα, την αγάπη, τη συγχώρεση, τη βία, την ανθρώπινη φύση (το gestus του Μπρέχτ και το σινεμά του Κασσαβέτη έχουν τη θέση τους εδώ). Η Grace θα υπομείνει τα επώδυνα σωματικά και ψυχικά μαρτύρια της Καινής Διαθήκης, πιστεύοντας πως θα αλλάξει τους ανθρώπους. Ωσπου ως άλλος Βιβλικός Θεός θα καταδικάσει την κοινότητα του Dogville σε αφανισμό. Η ιστορία δεν είναι τίποτ’ άλλο παρά εκμετάλλευση του ανθρώπου από άνθρωπο και το αντίστροφο.

Γ.Π.

4. THERE WILL BE BLOOD (2007)

Του Πολ Τόμας Άντερσον

Ξεκινώντας από βωβές εικόνες και καταλήγοντας σε μακροσκελείς διαλόγους ο P.T. Anderson διηγείται μέσα σε 2,5 ώρες την ιστορία ενός παραγωγού πετρελαίου που με ασταμάτητη προσωπική και κοπιαστική δουλειά έφτιαξε μια τεράστια επιχείρηση. Πορτραίτο ενός χαρακτήρα γεμάτου μίσος, πολύ σκληρής αυτοπειθαρχίας, με εμφανή αδυναμία να νοιώσει οποιοδήποτε θετικό συναίσθημα, που φροντίζει καθημερινά να αυξάνει το κέρδος του, χρησιμοποιώντας τοπικούς άρχοντες, θρησκευτικούς ηγέτες ή ό,τι άλλο χρειαστεί για την επέκταση της αυτοκρατορίας του. Εντυπωσιακή καταγραφή του σκληρού προσώπου του καπιταλισμού στον 20ο αιώνα, η πιο φιλόδοξη δουλειά του σημαντικότερου Αμερικανού σκηνοθέτη της γενιάς του.

T.M.

3. GRAN TORINO (2008)

Του Κλιντ Ίστγουντ

Η προσωπική μου αίσθηση είναι πως με μοναδικό του αντίπαλο τον Στίβεν Σπίλμπεργκ η δεκαετία του 2000 ανήκει στην Ίστγουντ. Ο όγκος, η συνοχή, η σημασία και η ποιότητα του έργου του σ’ αυτήν την δεκαετία έχει ανάλογο ίσως μόνο με αυτό του Χίτσκοκ του  ’50. Το Γκραν Τορίνο, ωστόσο, μπορεί να μην έχει το εύρος των «αναγνωρισμένων» Mystic River, Million Dollar Baby και Ιβοζίμα, έχει όμως την εστεμμένη αυτοβιογραφική σημασία. Είναι η στιγμή της απόλυτης ωριμότητας που χωρίς μια τόση δα τυμπανοκρουσία διαπερνά, ανακεφαλαιώνει και εν τέλει ξεπερνά την κινηματογραφική/πολιτισμική Εικόνα που συνιστά ο ίδιος ο Ίστγουντ μισό αιώνα τώρα. Τόσο ανοιχτά, τόσο άφοβα τέτοιο ξεμπρόστιασμα δεν έχει προηγούμενο, η μαζικότητα και το δημιουργικό ανεξέλεγκτο μιας τόσο ιδιοσυστασιακά εξωστρεφούς τέχνης όσο το σινεμά σχεδόν το απαγορεύει. Και προσωπικά ομολογώ – για να μην αποκρύπτω και το μέτρο του υποκειμενισμού μου – όταν ο Ίστγουντ εκλείψει, το σινεμά που αγαπώ θα ‘χει απομείνει λειψό. 

Η.Δ. 

2. IN THE MOOD FOR LOVE (2000)

Του Γουονγκ Καρ Βάι

Αν διαθέσουμε λίγη σκέψη για τα συναισθήματα, το πρώτο που θα καταλάβουμε είναι ότι δεν έχουν πολλή σχέση με το αίσθημα της ασφάλειας που γεννά καθετί που φαίνεται σταθερό και αναλλοίωτο: όπως η καθημερινότητα των δύο πρωταγωνιστών που συντίθεται από παλινδρομικές σκηνές ανάμεσα στο εργασιακό περιβάλλον και στο μοτέλ, στιγμιότυπα γευμάτων και διαλόγων με τους – παρόντες απόντες – συζύγους τους, κουτσομπολιά και επιπλήξεις της σπιτονοικοκυράς και φυσικά, τους ίδιους τους ενοχικούς εαυτούς τους.

Αυτή η κρούστα -ασφάλεια και εμπόδιο ταυτόχρονα- μαλακώνει σε κάθε βροχερή σκηνή· νοτίζεται με τη μελαγχολική αύρα του μουσικού θέματος που με κάθε του επανάληψη μπήγει την ερωτική του διάθεση ολοένα βαθύτερα· και καταλήγει να αιμορραγεί όλα εκείνα τα φευγαλέα βλέμματα, τις λέξεις που δεν μιλιούνται, τον καπνό του τσιγάρου, τις συναντήσεις των σωμάτων που διατρέχουν τον χώρο -δοσμένα σε αργή κίνηση (ώστε να διαστέλλουν την παρουσία τους στον χρόνο). Ο Καρ Βάι ψηλαφεί την πνοή μιας ερωτικής επιθυμίας που παραμένει , ωστόσο, σε εκκρεμότητα ως το τέλος και εκμυστηρεύεται την - πανάρχαια όσο και ο ναός στην τελευταία σκηνή- δύναμή της σε κάθε μια από τις μεθυστικά χρωματισμένες εικόνες της ταινίας.

Στο σινεμά του Καρ Βάι βρίσκω εκείνη το διάθεση που θα μπορούσε να ερεθίσει την επιθυμία μας προκειμένου να ξανασχεδιάσουμε ένα μέλλον που μέσα μας κατάντησε παρελθόν.

Γ.Π.

1. ZODIAC (2007)

Του Ντέιβιντ Φίντσερ

Πίσω από τη φανερή γοητεία του κινηματογράφου, μυστήριο ανεξιχνίαστο παραμένει ο ακριβής μηχανισμός του να προκαλεί υποδόρια συγκίνηση και ανεξήγητη ηδονή στους πιστούς του.

Έτσι και οι τρεις κεντρικοί χαρακτήρες του έργου σαγηνεύονται εξ αρχής από την ιδέα του εντοπισμού ενός μανιακού δολοφόνου αλλά μόνο στον τυπικά πιο αναρμόδιο από αυτούς γίνεται ασίγαστη εμμονή και κινητήρια δύναμη αυτό το κυνήγι.

Ο Φίντσερ χτίζει με ανατριχιαστική ακρίβεια αυτό το υπερπληροφοριακό παζλ (ανάλογα συνεχίζει να κάνει μέχρι σήμερα) για να μας βυθίσει, τελικώς, στην άγνοια. Ακόμη κι αν μοχθήσεις να εξαγάγεις ένα νόημα, αποτολμώντας να βάλεις τα δεδομένα σε μια σειρά, αυτή σου η προσπάθεια θα αποβεί άκαρπη μιας και το νόημα κρύβεται στην ίδια την διαρκή πλάνη πως μπορούμε να αποκτήσουμε τον έλεγχο των καταστάσεων -ίσως μάλιστα αυτό να είναι το πιο επικίνδυνο παιχνίδι όλων.

Στην νοσηρή γοητεία αυτής της διαπίστωσης ίσως κρύβεται και ο λόγος που το Zodiac βρέθηκε ομόφωνα στην πρώτη θέση μας.

Ι.Μ.Λ.