Nymphomaniac (Μέρος Β') ***1/2

Από τον Ηλία Δημόπουλο

Σκηνοθεσία: Λαρς φον Τρίερ

Πρωταγωνιστούν: Σαρλότ Γκενσμπούρ, Στέλαν Σκάρσγκααρντ, Στέϊσι Μάρτιν, Σία Λα Μπεφ, Τζέϊμι Μπελ, Ζαν Μαρκ Μπαρ, Γουΐλεμ Νταφό

123’, 2.35:1

Το σεξ προϋπήρχε του πολιτισμού. Και γι’ αυτό υπήρξε το πρώτο θύμα του. Το φαΐ δεν είναι κάτι με το οποίο τα βάζεις – αν κι αυτό μαθαίνεις να το σερβίρεις σε ίχνη σε κάτι μεγαλοπιατέλες ή να το βαφτίζεις βλαβερό και να οδηγείς τον κόσμο στην ανορεξία. Κι αυτό ο πολιτισμός το έκανε.

Το σεξ όμως… Αν το κακόμοιρο το αφήναμε ελεύθερο, ούτε θρησκεία, ούτε οικογένεια. Ούτε πολιτισμός. Κι ο Τρίερ, που χρόνια τώρα είναι στην άκρη του σχοινιού του (ή αυτό υποδύεται), παραείναι μελαγχολικός και φίλαυτος (και μεγάλος καλλιτέχνης) για να τ’ αφήσει να περάσει έτσι. Έτσι έπλασε έναν πρωτάνθρωπο (sic), την Τζο, της έδωσε και μια αδηφάγα κλειτορίδα και μας την κότσαρε να μας πει ότι ως έχει ούτε τα σταυροκοπήματα της αρκούν, ούτε να γεννοβολάει προτιμά. Τις τρύπες της γεμάτες θέλει.

Οι πιο πολλοί – από τους λίγους που, δυστυχώς ή ευτυχώς πια, αφορά ένα τέτοιο έργο – θα κλωτσήσουν. Δεν είναι κι εύκολο πράγμα να ακυρώνεις μονοκοντυλιά κοτζάμ σχέδια που ολόκληρη (πολιτισμένη) κοινωνία αδρά σκιαγράφησε για όλους μας. Εντούτοις ο Τρίερ, είναι ως εδώ απ’ ό,τι θέλει να φαίνεται (γιατί τέσσερα παιδιά, μια φορά, τα ‘χει…) κι αποφάσισε να τα βάλει ξανά με όλους, τοποθέτησε γυναίκα για ηρωΐδα – οι αρσενικοί είμαστε από κούνια νυμφομανείς κι άλλωστε ευκαιριακά και μόνο η συνέχεια από μας εξαρτάται – και θέλει να σας βάλει όλους στην αίθουσα, με τη γυναίκα σας ασφαλώς, να κάθεστε δίπλα της όταν θα βλέπει αυτά που της στερήσατε. (Ξέρω πολύ-πολύ κόσμο που δεν θα πάει τη γυναίκα του να το δει, ξέρω και πολλές γυναίκες που, πολιτισμένα εντελώς, δεν θέλουν έτσι κι αλλιώς να το δουν). Αλλά ο Δανός θέλει να το δείτε. Του την κάρφωσε και θέλει να δυναμιτίσει αυτά που με πολιτισμένο κόπο οικοδομήσατε.

Το Nymphomaniac, λοιπόν, είναι μια γενικευμένη επίθεση στον συντηρητισμό. Είναι και μια ιδιοφυής μπρεχτική εργασία πάνω στην απόσταση της Τέχνης, που οφείλει στο καλλιτεχνικό ένστικτο της αναμέτρησης με το καταχωνιασμένο εντός σου, από την πραγματικότητα που αρμόζει στον πολιτισμένο μπουρζουαδισμό που βολεύεται με τα οικογενειακώς κληροδοτημένα.

Είναι πιο επιφανειακό απ’ όσο θα ‘πρεπε, αφού αντισταθμίζει την βαθιά περισυλλογή με το τσιτάτο και την κατάδειξη. (Αλλά ποιος είπε πως το σοκ δεν είναι μια μέθοδος αντιπαράθεσης;). Έχει και την ηθικολογία, έχει και τον μισανθρωπισμό του, το ένα στο φως της ασφαλούς συζήτησης, τον άλλο στο σκότος του απρόσμενου αποτελέσματος της – που επειδή παραήταν ασφαλής αυτοναρκοθετήθηκε.

Πρέπει να το δεις, μπορεί να το προσπεράσεις, μπορεί να το κουβεντιάσεις καφενειακά, μπορεί και να σου κάνει μπουρδέλο το συζυγικό σου κρεβάτι – όπου τα σύκα είναι σύκα και η σκάφη σκάφη. Άλλωστε κι ο Τρίερ, κάπου εκεί αποσκοπεί για ένα είδος, το δικό μας, που κατ’ αυτόν έχει εκπνεύσει. Εντός όμως του πολιτισμού που το είδος αυτό γέννησε, ο ολότρελλος αυτός βάρδος, διέπραξε την αναγκαία, θορυβώδη του στάση.